Từ xa xưa, lan kim tuyến đã là một loại thảo dược quý hiếm của mùa đông giúp bồi bổ sức khỏe và có tác dụng phòng chống nhiều căn bệnh nguy hiểm. Ngày nay, ngoài khả năng chữa bệnh này, cây còn được ưa chuộng trồng trong chậu vì màu lá đặc biệt đẹp và dễ chăm sóc. Bạn đã có một chậu lan dược liệu đa dụng như thế này chưa? Làm thế nào để tự trồng lan này tại nhà? Hãy cùng K69Decor xem cách trồng và chăm sóc lan kim tuyến có dễ không nhé!
Đặc điểm của lan kim tuyến
Hoa lan kim tuyến là một trong những loài thực vật đẹp nhất trên thế giới. Được biết đến với vẻ đẹp kỳ lạ và hoang dã, lan có hơn 30.000 loài trong tự nhiên, khiến chúng trở thành họ thực vật lớn nhất trên thế giới. Trong số các loài hoa lan đẹp không thể không kể đến tên lan kim tuyến, là một loài hoa thông thảo đặc trưng, phân bố ở Trung Quốc, Lào và Việt Nam.
Đây là một trong những loài hoa khó trồng nhất, ngay cả đối với những người có kinh nghiệm. Qua nhiều nghiên cứu, y học hiện đại đã xác định loài lan này là một trong những vị thuốc Đông y quý.

Lan kim tuyến hay còn gọi là lan gấm hay là lan kim cương thường sống ở những nơi ẩm thấp và sống rải rác sâu trong rừng. Mặt trên của lá màu tía, mịn như nhung, gân lá nổi rõ, phiến lá dày, nhưng nhẵn, óng ánh như hoa kiểng, mặt dưới màu hồng nhạt, chẻ ngọn.
Loại lan quý này chỉ mọc trên đất tốt, tơi xốp, không có ánh nắng trực tiếp chiếu vào và thường được tìm thấy nhiều nhất trên các cánh đồng. Loài hoa này cũng xuất hiện ở rừng sâu, và rất hiếm xuất hiện ở bìa rừng, giá hoa có thể lên tới 4 triệu đồng/kg.
Công dụng của lan kim tuyến
Hiện nay kiểu hình trồng lan kim tuyến trong chậu rất được ưa chuộng. Với kích thước nhỏ gọn có thể trang trí nhiều nơi dễ dàng. Màu lá nhung tím mới lạ cùng những đường gân trắng nổi khiến người xem khó rời mắt, khơi nguồn cảm hứng sáng tạo. Ngoài ra, khả năng lọc không khí và điều hòa không khí của Lan kim tuyến cũng rất tốt và thích hợp đặt trong nhà hoặc nơi làm việc.
Lan kim tuyến không chỉ thu hút bởi vẻ đẹp hoang sơ mà còn là một loại dược liệu quý hiếm trong các loại dược liệu truyền thống. Mỗi bộ phận đều chứa nhiều hoạt chất có lợi cho sức khỏe và có triển vọng ứng dụng rộng rãi trong điều trị bệnh.

– Phòng chống ung thư: Hoa lan kim tuyến có chứa polysaccharides và phytochemical (bao gồm cả glycoside flavonoid), có tác dụng chống gốc tự do, ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, làm chậm quá trình lão hóa cơ. β-D-glucopyranosyl, axit succinic, axit palmitic, axit stearic, β-sitosterol và các axit amin khác có tác dụng tốt trong việc nâng cao sức đề kháng và bảo vệ cơ thể.
– Hỗ trợ và điều trị bệnh gan: Hoạt chất flavonoid và butan với thành phần chính là saponin có tác dụng dược lý bảo vệ và tăng cường chức năng gan trong trường hợp xơ gan, bệnh gan. Béo phì, viêm gan virus, …
– Hỗ trợ và điều trị bệnh tiểu đường: Chiết xuất ginsenoside trong lan kim tuyến có tác dụng bảo vệ mạch máu trong các trường hợp tăng đường huyết, chống bệnh đái tháo đường, hạ mỡ máu, hạ lipid máu,…
Ngoài ra, lan kim tuyến còn có chức năng phòng chống loãng xương, cải thiện trí nhớ, an thần, chống viêm, giảm đau,…
Các loại lan kim tuyến rừng
Theo tìm hiểu, lan kim tuyến được chia thành hai loại cơ bản là lan kim tuyến đỏ và lan kim tuyến xanh. Nhiều loài được tìm thấy ở những khu vực ẩm ướt, nằm rải rác trong rừng sâu của dãy núi Ngọc Linh. Phân biệt theo đặc điểm của lá: Lan kim tuyến đỏ có mặt lá màu nâu đỏ thẫm, vân đỏ hoặc hồng chạy rõ trên bề mặt lá và mặt dưới màu nâu nhạt.

Lan kim tuyến xanh thì cả hai mặt lá đều có màu xanh sáng và vân ở giữa lá màu xanh hoặc trắng ở mặt trên.

Lan gấm được khai thác trong tự nhiên, trong đó sẽ có 9 phần là lan gấm đỏ và lan gấm xanh là 1 phần rất ít. Hiện nay, loại lan đá rất dễ nhầm lẫn với lan gấm, nhưng nếu xem kỹ thì vân lá lan đá chạy thẳng còn lan kim tuyến ở giữa chạy hình công dích dắc.
Cách trồng lan kim tuyến
Chuẩn bị vật tư
Lan kim tuyến dễ chăm sóc, phát triển tốt khi trồng vào tháng 4 – 5. Nhưng nếu nó được trồng trong chậu, trong nhà hoặc trong nhà kính và trong điều kiện ánh sáng, nhiệt độ và độ ẩm phù hợp, nó có thể được trồng quanh năm.
Chọn chậu trồng xinh xắn và có kích thước vừa phải hoặc khay trồng to nếu trồng nhiều cụm. Bạn cũng có thể tận dụng thùng – vỉ xốp, thau chậu trong nhà,… nên đục lỗ thoát nước tốt trước khi trồng.
Về đất thì trộn theo công thức: 3 công đất + 1 phân trùn quế (phơi nắng, ngâm nước 1 tiếng) + 3 phân trùn quế (hoặc phân hoai mục) + 2 gáo dừa (cắt nhỏ, phơi nắng rồi ngâm vào nước vôi loãng trong 1 giờ). Trộn đều hỗn hợp, sau đó ủ với một ít nước trong vòng 1 tuần trước khi sử dụng. Mặt khác, để tiết kiệm nhân công và thời gian ủ, có thể sử dụng đất tinh khiết hữu cơ, đáp ứng đầy đủ các chất cần thiết cho chậu cây.
Chuẩn bị giống
Cây giống được chọn lọc kỹ càng: cây đồng đều (3,5-5cm), khỏe mạnh, không bị sâu bệnh. Bạn nên cắt bỏ những rễ hư, già và bệnh. Để phòng trừ nấm bệnh trước khi trồng cần xử lý cây con bằng thuốc tím 0,1% hoặc Ridomil Gold (40nl/16lnước) kết hợp với vitamin B1 kích thích ra rễ (40ml/16lnước), ngâm khoảng 10 – 20 phút, và sau đó lấy chúng ra để ráo.
Đối với cây giống từ in vitro, trước khi ra vườn nên được huấn luyện 35 ngày (30 ngày tập nắng ngoài vườn) để cây cứng cáp, dần thích nghi môi trường mới và cây con có tỷ lệ sống cao.

Tiến hành trồng lan kim tuyến
Sắp xếp các cụm/thân lan gấm cùng loại, kích thước và độ già – non trồng chung với nhau. Có thể trồng thành từng cụm từ 2 – 3 cây, cách nhau 15 – 20cm hoặc riêng lẻ từng cây thì với mật độ 5x5cm/cây.
Khi thực hiện, dùng xẻng đào 1 lỗ nhỏ tại vị trí trồng rồi đặt cây xuống, cố định cây rồi nén chặt đất, sao cho cây không bị ngã và rễ chìm hoàn toàn trong giá thể. Sau đó sử dụng vải lưới phủ kín từ 6 – 8 ngày thì bỏ ra và chăm sóc bình thường với độ ẩm vừa phải. Trong thời gian phủ tối, nên tưới phun sương để cây không bị khô.
Chăm sóc lan kim tuyến
Tưới nước
Tùy vào ngày mưa hay nắng để tưới nước như: Tưới đều 2-3 lần/ngày vào những ngày nắng và giảm xuống còn 1 lần/ngày khi có mưa. Nếu thấy lá bị nhăn lại thì cần tưới bổ sung nước hoặc khi lá mọng nước và đất quá ẩm thì nên giảm nước để tránh úng cây. Sử dụng bình phun sương tưới đủ ẩm cho giá thể, không nên quá đẫm thì cây dễ bị nhiễm nấm bệnh.
Bón phân
Căn cứ vào giai đoạn sinh trưởng để bổ sung dinh dưỡng cho cây bằng phân bón thích hợp. Bình thường, cách 2 – 3 tuấn thì nên dùng phân bón lá NPK (30-10-10) và nên phun vào buổi sáng (8 – 9 giờ) hoặc chiều mát (4 – 5 giờ) để cây hấp thụ tốt hơn.
Giai đoạn 3 tháng đầu: Sử dụng phân bón lá 15 – 30 – 15 tưới xen kẽ với NPK 30 – 10 – 10 để hỗ trợ phát triển lá. Bạn nên pha loãng phân 1 – 2gr/4l, định kì 2 – 4 ngày/lần và tưới xa gốc cây.

Từ tháng thứ 4 – 10: Giai đoạn này cây sẽ sinh trưởng và phát triển toàn diện, bạn nên kết hợp phân hữu cơ và phân NPK 20 – 20 – 20 liều lượng 1 – 2gr/4l. Bạn có thể ủ phân hữu cơ từ các loại phân chuồng và phế phẩm vỏ rau củ quả,… Nếu bạn không tự ủ được thì sản phẩm phân trùn quế SFARM là giải pháp tốt nhất để cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cây.
Giai đoạn chuẩn bị ra hoa: Nên sử dụng phân bón NPK 15 – 30 – 15 hoặc NPK 10 – 52 – 17 với liều lượng (5 – 10gr/4l) kết hợp với phận bổ sung đạm và giảm thành phần lân và kali, có tác dụng kích thích và cho hoa ra đẹp.
Phòng trừ sâu bệnh cho lan kim tuyến
Để tránh bị sâu bệnh tấn công, cần kiểm tra thường xuyên, phát hiện kịp thời, có biện pháp xử lý hiệu quả hơn. Khuyến khích sử dụng các biện pháp sinh học an toàn, hạn chế sử dụng thuốc hóa học, nến sử dụng đúng phương pháp, liều lượng an toàn ghi trên bao bì.
Các loại sâu hại như sâu róm, ốc sên, rầy nâu, nhện đỏ,… làm cho cây thiếu chất dinh dưỡng, vàng lá, khô héo các chồi mới, lá non bị hại làm ảnh hưởng đến sinh trưởng của cây. Bạn có thể bắt bằng tay, diệt trứng, xịt cồn / xà phòng loãng hoặc sử dụng chế phẩm sinh học từ tỏi, ớt và dầu neem, chế phẩm Bio B.

Các loại bệnh hại như: Vàng lá, nấm hại, chết rụi, thối thân, thán thư,… do các loại vi khuẩn và nấm hại gây nên, làm cho cây héo đột ngột, lá còn xanh, cây bị thối ngang thân, rễ hoặc làm lá mất màu xanh diệp lục, không thể quang hợp,… để phòng trị bạn nên loại bỏ những cây bị bệnh và tiêu hủy nơi xa, chỉ sử dụng nước sạch, phân bón an toàn cho chây và có thể sử dụng các thuốc sinh học như Ridomil, daconil, mancozeb… phun định kỳ để phòng bệnh.
>>> Xem thêm: Cách trồng và chăm sóc cây hoa giấy
Cách sử dụng lan kim tuyến hiệu quả
Cách ngâm rượu lan kim tuyến
Sử dụng thảo mộc hàng ngày có thể giúp bạn khỏe mạnh, bồi bổ cơ thể, giúp tăng cường sức đề kháng và tăng cường hệ miễn dịch. Nó rất có lợi cho sức khỏe người dùng. Sau đây chúng tôi muốn hướng dẫn các bạn cách ngâm rượu để đạt hiệu quả tốt nhất.
- Sau khi hái cây về rửa sạch đất và mùn bám vào gốc cây rồi để ráo nước.
- Ngâm trong rượu 40 độ với tỉ lệ 1 kg ngọc lan với 10 lít rượu.
- Có thể sử dụng sau một tháng.
Lưu ý: Để sử dụng tối ưu cho sức khỏe và điều trị bệnh, bạn nên tuân thủ liều lượng chính xác khoảng hai cốc nhỏ mỗi ngày trước khi đi ngủ.

Cách sử dụng lan kim tuyến kết hợp dược liệu khác
Các nghiên cứu của bác sĩ đông y đã chỉ ra rằng việc sử dụng lá lan kim tuyến có thể mang lại kết quả tuyệt vời trong việc điều trị bệnh ung thư. Các dược chất trong cây lan gấm và cây xạ đen giúp ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư, giảm đau và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Cách dùng: Trộn 20 gam lan kim tuyến và 40 gam xạ đen, đun với 1,5 lít nước, uống trong ngày, dùng liền từ 2 đến 6 tháng.
Nếu bạn sử dụng kim tuyến cho các mục đích khác, bạn có thể được sử dụng bằng cách đun sôi hoặc pha trà. Cách pha trà:
- Bước 1: Trộn một nhúm lan kim tuyến khô (10g) với 150ml nước.
- Bước 2: Tráng, đổ vào một ít nước sôi, để ngấm rồi đổ nước đi.
- Bước 3: Cho nước sôi vào ấm để pha trà theo tỷ lệ pha, đợi 5 – 7 phút. Thưởng thức trà khi còn ấm để có hương vị thơm ngon hơn.
Cách pha nước: Nếu không quen uống một tách trà vào mỗi buổi sáng, bạn cũng có thể dùng hoa kim tuyến để nấu nước uống thay nước mỗi ngày. Mỗi ngày lấy khoảng 50 – 80 gam lan khô nấu với 1,5 lít nước uống.

Lan kim tuyến giá bao nhiêu? Mua hoa ở đâu?
Lan kim tuyến bao nhiêu tiền 1kg? Hiện nay, trên thị trường, giá lan kim tuyến tương đối cao bỏi vì đây là một vị thuốc rất quý hiếm:
- Đối với loại tươi: 4.000.000 VNĐ/kg.
- Đối với loại khô: 12.000.0000 VNĐ/kg.
Nếu có thể hãy tham khảo ý kiến của những người thân quen và tìm đến những website, địa chỉ uy tín bán thuốc đông y để mua hàng chất lượng.
Lan kim tuyến có thật nhiều ưu điểm khiến mọi người yêu thích, với những chia sẻ về cách trồng và chăm sóc đơn giản tại nhà trong bài viết. Bạn đã sẵn sàng chào đón em lan đặc biệt này về đội chưa. Hãy thực hiện và khoe với K69Decor những chậu lan dược liệu thật lung linh nhé!